ନୂତନ ଅପରାଧିକ ଆଇନ 2023

ଭାରତୀୟ ସଂସଦ ଅପରାଧରେ ତିନୋଟି ଐତିହାସିକ  ନିୟମ ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତା ,1860 ,ଦଣ୍ଡ ପ୍ରକ୍ରିୟା 1973 ଆଉ ଭାରତୀୟ ସାକ୍ଷ୍ୟ ଅଧିନିୟମ 1872 କୁ କ୍ରମଶଃ  ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ସଂହିତା 2023,ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂହିତା  2023 ,ଭାରତୀୟ ସାକ୍ଷ୍ୟ ଅଧିନିୟମ 2023 କୁ ପ୍ରତିସ୍ଥାପିତ  କରି ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟପ୍ରାଣାଳୀ ରେ ଏକ ପରିବର୍ତନ କାରି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି | ଭାରତୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ  ରେ ଆଧାରିତ ଏହି ନୂଆ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉନ୍ମୁଖ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ରେ ପରିବର୍ତନ ର ସଂକେତ ଦେଉଛି ଯାହା ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ କରିବ |

ବ୍ରିଟିଶ  ଔପନିବେଶକ ଯୁଗର ନିୟମ ବ୍ରିଟିଶ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଥିଲା,ଏଥିରେ ଭାରତୀୟଙ୍କ ସହିତ ପରାମର୍ଶ କରାଯାଇନଥିଲା ତଥା ଏଥିରେ ବ୍ରିଟିଶ କେନ୍ଦ୍ରିତ ଶବ୍ଦାବଳୀ ଓ ରୂପରେଖା ଅନ୍ତଃର୍ନିହିତ ଥିଲା | ଏହି ବିଧାୟି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ର ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ ର ପରିଣତି କୁ ଚିନ୍ହିତ କରେ ଓ ଅମୃତ କାଳ ର ଆରମ୍ଭ କରିଛି ଯାହା ବାସ୍ତବ ରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାରତ ନିର୍ମାଣ ର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ | ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବଂ  ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ସହଯୋଗ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହା ଙ୍କ ଦିଶା ନିର୍ଦେଶ ରେ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରକ୍ରିୟା 2019 ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଯଉଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ହିତାଧିକାରୀ ଙ୍କ ସହିତ ବ୍ୟାପକ ପରାମର୍ଶ ସାମିଲ ଥିଲା | ଏହି ସହଯୋଗାତ୍ମକ ଚେଷ୍ଠା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି ଯେ ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ରୂପେ ସ୍ବେଦେଶୀ ହବ ଯାହା ଭାରତ ଦ୍ୱାରା , ଭାରତ ପାଇଁ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ସଂସଦ ଦ୍ୱାରା ତିଆରି ହେଇଥିବା ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ସଞ୍ଚାଳିତ ହେବ |

ଏହାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଏକ ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଯାହା  ନା କେବଳ ନାଗରିକଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ଆଇନର ନିୟମକୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ସୁଦୃଢ  କରେ ଯଉଥିରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଗମ ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ନ୍ୟାୟ କୁ ନିଶ୍ଚିତ କରି ଥାଏ | ଏହି ପରିବର୍ତନ ଭାରତରେ ଏକ ସମାନ, ଆଧୁନିକ ଏବଂ ନ୍ୟାୟିକଢାଞ୍ଚା ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହୁଏ |

ଜୟ ହିନ୍ଦ

ଭାରତୀୟ ଚିନ୍ତାଧାରା ଉପରେ ଆଧାରିତ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା 

ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ର ଉଦେଶ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ରେ ସୁଧାର କରିବା ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଚିନ୍ତାଧାରା ଉପରେ ଆଧାରିତ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଥାପିତ କରିବା |

• ନୂତନ ଅପରାଧିକ ନିୟମ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଅପନିବେଶିକ ମାନସିକତା  ରୁ ମୁକ୍ତ କରିବ ଏବଂ  ଆମ ମନକୁ ଅପନିବେଶବାଦ  ରୁ ମୁକ୍ତି କରିବା  |
• ଏହି ନିୟମ ଗୁଡ଼ିକ ରେ ଦଣ୍ଡ ଅପେକ୍ଷା ନ୍ୟାୟ ଉପରେ ଅଧିକ  ଧ୍ୟାନ ଦିଆ ଯାଇଛି |
• ସମସ୍ତଙ୍କ ସହିତ ସମାନ ବ୍ୟବହାର ହେଇଛି ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ |
• ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ  ସଂହିତା ର ବାସ୍ତବିକ ଭାବନା କୁ ପ୍ରକଟ କରେ |
• ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ ଚିନ୍ତାଧାରା କୁ ଦୃଷ୍ଟି ରେ ରଖି ବନା ଯାଇଅଛି |
• ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ  ର ନିୟମ ଗୁଡିକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦେଇଥାଏ |
• ମାନବିକ ଅଧିକାରର ମୂଲ୍ୟ ର ଅନୁରୂପ  ଅଟେ |
• ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ପୀଡିତା କେନ୍ଦ୍ରିତ ନ୍ୟାୟ କୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ |
• ଏହି ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ  ର ଆତ୍ମା  ନ୍ୟାୟ ,ସମାନତା ଏବଂ ନିଷ୍ପକ୍ଷତା ଅଟେ |

ନାଗରିକ କେନ୍ଦ୍ରିକ ନିୟମ 

ଭାରତୀୟ ଲୋକାଚାର କୁ ନିଜର ଆତ୍ମା ​​ବନାଇ ଥିବା ଏହି  ନୂତନ ଅପରାଧିକ ନିୟମ ଅଧିକ ନାଗରିକ କେନ୍ଦ୍ରିତ ହବାର  ମାର୍ଗ ରେ ପରିବର୍ତନ ର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ  |

• BNSS  ର ଧାରା 173(1) ନାଗରିକ ଙ୍କୁ ମୌଖିକ ଅଥବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକସ ସଂଚାର (E -FIR) , ଯଉଠାରେ  ଅପରାଧ ହେଇଥିଲା ସେ କ୍ଷେତ୍ର ରେ ବିଚାର  ନକରି  FIR  କରିବାର ଅଧିକାର ଦିଆ ଯାଇଅଛି |
• BNSS  ର ଧାରା 173(2) ନାଗରିକ ସଂଗେ ସଂଗେ ପୋଲିସ ଦ୍ୱାରା କରା ଯାଇଥିବା FIR ର ଏକ କପି ପାଇବାର ହକଦାର ଅଟେ |
• BNSS  ର ଧାରା 193 (3) (ii) ଅଧୀନରେ ପୋଲିସ 90 ଦିନ ମଧ୍ୟ ରେ ପୀଡିତା କୁ ଯାଞ୍ଚ ର ପ୍ରଗତି ବିଷୟ ରେ ସୁଚିତ କରିବା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ |
• BNSS  ର ଧାରା  184(1)  ଅନୁସାରେ ପୀଡିତା ର ମେଡିକାଲ ଯାଞ୍ଚ ଅପରାଧିକ ସୂଚନା ମିଳିବାର 24 ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ପୀଡିତା  ର ସହମତି ରେ ହବା ଆବଶ୍ୟକ |BNSS  ର ଧାରା  184 (6) ଅନୁସାରେ ଚିକିତ୍ସକ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମେଡିକାଲ ରିପୋର୍ଟ 7 ଦିନ ଭିତରେ ଦାଖଲ ହବା ଆବଶ୍ୟକ|
• BNSS  18 (8)  ଧାରା ଅଧୀନରେ  ନାଗରିକମାନେ  ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟକୁ ସହାୟତା କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ନିଜର ଆଇନଗତ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱରେ ନିୟୋଜିତ ହେବା ପାଇଁ କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ |
• BNSS 230 ଧାରା ରେ ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ, ଉତ୍ତରଦାୟୀ ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରିଛି। , ନାଗରିକଙ୍କୁ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟେସନ୍ ଯୋଗାଣ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି |
• BNSS  396 ଧାରା   ଅନୁଯାୟୀ ପୀଡିତାଙ୍କୁ ମାଗଣା ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ପୀଡିତା କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବାର ଅଧିକାର ଅଛି |
• BNSS 398 ଧାରା  ଅଧୀନରେ ସାକ୍ଷୀ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା ର ପ୍ରାବଧାନ ଅଛି  |
• BNSS 360 ଧାରା ରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପାଇଁ ସମ୍ମତି ଦେବା ପୂର୍ବରୁ ପୀଡିତାଙ୍କୁ ଶୁଣିବାକୁ କୋର୍ଟ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ | ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ନ୍ୟାୟ କେନ୍ଦ୍ରିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉଦାହରଣ |
• BNSS 404 ଧାରା ରେ  ପୀଡିତମାନେ କୋର୍ଟରେ ଏକ ଆବେଦନ ଉପରେ ବିଚାରର ଏକ ମାଗଣା କପି ପାଇବାକୁ ହକଦାର |
• BNSS  530 ଧାରା  ରେ ଆଇନ ଅନୁସନ୍ଧାନ, ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷା ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ବୈଦ୍ୟୁତିକ  ଭାବରେ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ |

ନୂତନ ଅପରାଧିକ ନିୟମ  ଉପରେ ଏକ ନଜର 

ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ସଂହିତା, 2023 (BNS)

ମୁଖ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ

• IPC ରେ ଧାରା ସଂଖ୍ୟା 511 ରୁ ହ୍ରାସ କରି  BNS ରେ 358 କୁ  କରାଯାଇଛି |
• 20 ଟି ନୂଆ ଅପରାଧ ଯୋଡିଛି |
• ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅପରାଧ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସର୍ବନିମ୍ନ ଦଣ୍ଡ ର ପ୍ରାବଧାନ ଅଛି |
• 6 ଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ଅପରାଧ ପାଇଁ ସମୁଦାୟିକ ସେବା ର ପ୍ରାବଧାନ ଅଛି |
• କେତେକ ଅପରାଧରେ ଜରିମାନା ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି |
• କେତେକ ଅପରାଧରେ ଦଣ୍ଡର ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି |

କିଛି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଠ୍ୟ  

•  ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ହୋଇଥିବା ଅପରାଧକୁ ଗୋଟିଏ ଅଧ୍ୟାୟ ରେ ଏକତ୍ର କରାଯାଇଛି |
• ଧାରା 69: ମିଥ୍ୟା ପ୍ରତିଶୃତି ଉପରେ ଯୌନ  ସମ୍ପର୍କ ପାଇଁ କଠୋର ଦଣ୍ଡ |
• ଧାରା 70 (2): ସାମୁହିକ ବଳାତ୍କାର ପାଇଁ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡ |

ଭାରତୀୟ  ନାଗରିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂହିତା , 2023 (BNSS)

ମୁଖ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ

• CrPC ରେ ଧାରା ସଂଖ୍ୟା  484 ରୁ ବୃଦ୍ଧି କରି  BNSS ରେ 531  କରାଯାଇଛି |
• 177 ଧାରା କୁ ବଦଳା ଗଲା |
• 9 ଟି ନୂତନ ଧାରା ଯୋଡ଼ା ଯାଇଛି |
• 14 ଟି ଧାରା ରଦ୍ଦ ହେଲା |

କିଛି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ  

• ଯାଞ୍ଚ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା |
• ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜରିମାନା ବୃଦ୍ଧି କରାଗଲା |
• FIR ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ପୀଡିତାର ସୁରକ୍ଷା କୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରାଗଲା  |
• ଧାରା 173: ଜିରୋ FIR ଏବଂ e-FIR ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଗଲା  |
• ଧାରା 176 (1) (ଖ ) ଏହି ଆଇନ ଅଡିଓ-  ଭିଡିଓ ମାଧ୍ୟମ ରେ ପୀଡିତାଙ୍କ ବିବୃତ୍ତିର ରେକର୍ଡିଂକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା |

ଭାରତୀୟ ସାକ୍ଷ୍ୟ ଅଧିନିୟମ 2023 (BSA)

ମୁଖ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ

• IEA  ରେ ଧାରା ସଂଖ୍ୟା 167 ରୁ ବୃଦ୍ଧି କରି  BSA ରେ 170 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରାଗଲା |
• 24 ଟି ଧାରା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି |
• 2 ଟି ନୂତନ ଧାରା ଯୋଡାଗଲା |
• 6 ଟି ଧାରା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ହେଲା  |

କିଛି ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ 

• ପ୍ରମାଣ ଭାବରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ / ଡିଜିଟାଲ୍ ରେକର୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦିଏ |
• ଡିଜିଟାଲ୍ ପ୍ରମାଣ ପ୍ରାମାଣିକତା ପାଇଁ ରୂପରେଖା ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା |
• ଧାରା 2 (1) (ଘ): ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟଗୁଡିକର ବିସ୍ତାରିତ ସଂଜ୍ଞା |
• ଧାରା 61: ଅନ୍ୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ପରି ଡିଜିଟାଲ୍ ରେକର୍ଡଗୁଡିକର ଗ୍ରହଣୀୟତା ମଧ୍ୟରେ ସମାନତା |
• ଧାରା 62 ଏବଂ 63: କୋର୍ଟରେ ଗ୍ରହଣୀୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ରେକର୍ଡଗୁଡିକର ଗ୍ରହଣୀୟତା |

ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁ

• ନୂତନ ଅପରାଧିକ ଆଇନରେ ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ଉପରେ ହେଉଥିବା ଅପରାଧକୁ  ରୋକିବା ପାଇଁ 37 ଟି ଧାରା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ |
• ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ହୋଇଥିବା ଅପରାଧ ଉଭୟ ପୀଡିତା ଏବଂ ଅପରାଧୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଲିଙ୍ଗ ନିରପେକ୍ଷ କରାଯାଇଛି। (ଧାରା 2 BNSS)
• 18 ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଝିଅ  ସହିତ ସାମୁହିକ ବଳାତ୍କାର ପାଇଁ  ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ କିମ୍ବା ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ର ପ୍ରାବଧାନ କରାଯାଇଛି | (ବିଭାଗ 70 BNS)
• ମିଥ୍ୟା ପ୍ରତିଶୃତି କିମ୍ବା ଛଦ୍ମ ପରିଚୟ ଅନୁଯାୟୀ ଯୌନ  କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଲିପ୍ତ ରହିବା ବର୍ତ୍ତମାନ ଏକ ଅପରାଧିକ କୃତ୍ୟ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି  | (ଧାରା 69 BNS)
• ଚିକିତ୍ସକ ମାନେ ବଳାତ୍କାରର ଶିକାର ହୋଇଥିବା ପୀଡିତା ର ମେଡିକାଲ ରିପୋର୍ଟକୁ ସାତ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଯାଞ୍ଚ  ଅଧିକାରୀ ଙ୍କୁ ପଠାଇବା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦିଆ ଯାଇଛି  |

ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଣାଳୀ ରେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସମାବେଶ

• ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସମସ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ବିସ୍ତୃତ ଡିଜିଟାଲାଇଜେସନ୍ କରା ଯାଇଅଛି | ଏଥିରେ ଇ-ରେକର୍ଡ, ଶୂନ- FIR, e-FIR, ସମନ, ନୋଟିସ ,ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା  ଏବଂ ଟ୍ରାଏଲ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | (ଧାରା 173 BNSS)
• ଇ-ବାୟାନ୍ ପୀଡିତଙ୍କ ର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକସ  ବୟାନ ପାଇଁ ଇ -ବୟାନ ତଥା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକସ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଭିଯୁକ୍ତ, ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏବଂ ପୀଡିତଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ପାଇଁ  ଇ -ଏପିଆରେନ୍ସ ର ପ୍ରାରଂଭ କରାଯାଇଅଛି । (ଧାରା 530 BNSS)
•  ‘ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ୍’ର ସଂଜ୍ଞା  ରେ ସର୍ଭର ଲଗ, ସ୍ଥାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ପ୍ରମାଣ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ଭଏସ୍ ମେସେଜ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ | ପ୍ରମାଣର ନିୟମ ବର୍ତ୍ତମାନ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ପ୍ରମାଣକୁ କୋର୍ଟରେ ଶାରୀରିକ ପ୍ରମାଣ ସହିତ ସମାନ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ | (ଧାରା 2 (1) (ଘ) BSA)
• ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଦ୍ୱୀତିୟକ ପ୍ରମାଣର ପରିସର ବ୍ୟାପକ ହୋଇଛି ଯାଉଥିରେ ମୌଖିକ ସ୍ୱାକାରକ୍ତି , ଲିଖିତ ସ୍ୱାକାରକ୍ତି ଏବଂ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ଯାଞ୍ଚ କରୁଥିବା କୁଶଳୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରମାଣକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ | (ଧାରା 58 BSA)
• ଜବତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଏବଂ ସାକ୍ଷୀ ଦସ୍ତଖତ ସହିତ ସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଜବରଦଖଲର ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି ପାଇଁ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଅଛି | (BNSS ର ଧାରା 105)

ପୀଡିତା-କେନ୍ଦ୍ରିକ ଉପାୟ 

• ଏହା ପୀଡିତାଙ୍କୁ ଅପରାଧିକ କାର୍ଯ୍ୟବାହି ରେ ଜଣେ ହିତାଧରକ ରୂପ ରେ ମାନ୍ୟତା ଦିଏ ତଥା ମାମଲା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପୂର୍ବରୁ ପୀଡିତାଙ୍କ କୋର୍ଟରେ ଶୁଣାଣି କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି। (ଧାରା 360 BNSS)
• ପୀଡିତା କୁ  ଏକ FIR ର  କପି  ଏବଂ 90 ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଯାଞ୍ଚ ର ଅଗ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେବାର  ଅଧିକାର ଅଛି । (ଧାରା 193 (3) (ii) BNSS)
• ସାକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଧମକ ଏବଂ ଧମକରୁ ରକ୍ଷା କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି ସାକ୍ଷୀ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଅଛି (ଧାରା 398 BNSS)
• ବଳାତ୍କାର ପୀଡିତାଙ୍କ ବିବୃତ୍ତି କେବଳ ଜଣେ ମହିଳା ନ୍ୟାୟିକ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ରେକର୍ଡ କରାଯିବ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ପୁରୁଷ ନ୍ୟାୟିକ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ରେକର୍ଡ କରାଯିବ। (ଧାରା 183 (6) (କ) BNSS)

ପୁନଃ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଅପରାଧ ଏବଂ ଦଣ୍ଡ 

• ଛଡ଼ାଇବା ହେଉଛି ଏକ ଜଣାଶୁଣା, ଜାମିନହୀନ ଏବଂ ଅଣ-ଯୌଗିକ  ଅପରାଧ | (ବିଭାଗ 304 BNS)
• ‘ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆଇନ’ର ସଂଜ୍ଞା: ଭାରତର ଏକତା, ଅଖଣ୍ଡତା, ସାର୍ବଭୌମତ୍ୟ , ସୁରକ୍ଷା, ଅର୍ଥନୈତିକ  ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କିମ୍ବା କୌଣସି  ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଆତଙ୍କ ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । (ବିଭାଗ 113 BNS)
• ‘ରାଜଦ୍ରୋହ ରେ  ପରିବର୍ତ୍ତନ:‘ ରାଜଦ୍ରୋହ ଅପରାଧ  କୁ ସମାପ୍ତ କରାହେଲା  ଏବଂ ଭାରତର ଏକତା ତଥା ଅଖଣ୍ଡତା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବା ପାଇଁ , ‘ଦେଶଦ୍ରୋହ ’ ଶବ୍ଦ ର ପ୍ରୟୋଗ କରା ଯାଇଛି । (ବିଭାଗ 152, BNS)
• ମୋବ୍ ଲିଞ୍ଚିଂ କୁ ସର୍ବାଧିକ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ବହନ କରୁଥିବା ଅପରାଧ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରା ହେଲା  (ଧାରା 103 (2) BNS)
• ସଂଗଠିତ ଅପରାଧକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି। (ଧାରା 111 BNS)

ସମୟ ରେ  ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ନ୍ୟାୟ 

• ସମାୟାବଧି  ପାଇଁ BNSS ରେ  45 ଧାରା ଯୋଡା ଯାଇଛି |
• ଆରୋପ ର  ପ୍ରଥମ ଶୁଣାଣି ଆରମ୍ଭ ରୁ 60 ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଚାର୍ଜ ଫ୍ରେମ୍ କରାଯିବ | (ବିଭାଗ 251 BNSS)
• ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବା ଦିନଠାରୁ 90 ଦିନ ଶେଷ ହେବା ପରେ  ଘୋଷିତ ଅପରାଧୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଅଭିୟୋଜନ  ଆରମ୍ଭ କରାଯିବ  | (ଧାରା 356 BNSS)
• ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି, ଦଲିଲ ଯୋଗାଣ,  କମିଶନ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଡିସଚାର୍ଜ ଆବେଦନ, ଚାର୍ଜ ଫ୍ରେମ୍, ବିଚାରର ଘୋଷଣା ଏବଂ ଦୟା ଆବେଦନ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। (ଧାରା 251, 258 BNSS)
• ଅପରାଧିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଦୁଇଟିରୁ ଅଧିକ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ଅନୁମତି ନାହିଁ | (ଧାରା 346 BNSS)
• ଡକାଇବା ତଥା ସେବା ପ୍ରଦାନ ଏବଂ କୋର୍ଟରେ ପ୍ରମାଣ ଜମା ପାଇଁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ବ୍ୟବହାର | (ଧାରା 530 BNSS)

ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ

• ତିନି ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କାରାଦଣ୍ଡ ସହ ଜଡିତ ମାମଲାଗୁଡ଼ିକରେ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟମାନଙ୍କୁ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ବିଚାର କରିବାକୁ କ୍ଷମତା ଦିଆଯାଇଛି।
• ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତୀ ନ୍ୟାୟ: ଚାର୍ଜ ଉପରେ ପ୍ରଥମ ଶୁଣାଣି ଆରମ୍ଭ ହେବାର 60 ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଚାର୍ଜ ଫ୍ରେମ୍ କରାଯିବ | କୌଣସି  ଅପରାଧିକ କୋର୍ଟରେ ଶୁଣାଣି ଶେଷ ହେବା ପରେ, ବିଚାରର ଘୋଷଣା 45 ଦିନରୁ ଅଧିକ ସମୟ ନେବ ନାହିଁ | (ବିଭାଗ 251, 258 BNSS)
• ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ: ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ରହିବ ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିଲ୍ଲାରେ ଜିଲ୍ଲା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ରହିବ ଯାହା ପ୍ରକ୍ରିୟା ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ଏବଂ ଅପିଲ୍ ଦାଖଲ ଉପରେ ମତାମତ ଦେବା ପାଇଁ ବିଚାର ଚାଲିଥିବା ମାମଲା ଉପରେ ନଜର ରଖିବ। (ଧାରା 20 BNSS)
• ପଚରାଉଚୁରା ଏବଂ ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମୋଡ୍: ସମସ୍ତ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମୋଡ୍ ରେ କରାଯାଇପାରିବ | (ବିଭାଗ 530 BNSS)
• ବିଚାରାଧୀନ କଏଦୀ ଙ୍କ ମୁକ୍ତି : ଯଦି ବିଚାରାଧୀନ କଏଦୀ ଦଣ୍ଡର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶରେ ପହଞ୍ଚେ ତେବେ ପ୍ରଥମ ଥର ଅପରାଧୀଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ | (ବିଭାଗ 479 BNSS)

ପୋଲିସର ବୃହତ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ପାରଦର୍ଶିତା 

• ସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଜବତ  ସମୟରେ ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ । (ଧାରା 105 BNSS)
• କୌଣସି  ଗିରଫଦାରୀ ଯଦି ଏମିତି ଅପରାଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ କରାଯାଇଥିବ ଯାହା 3 ବର୍ଷ ରୁ କମ୍ ପାଇଁ ଜେଲ ଦଣ୍ଡନୀୟ ଏବଂ ଏମିତି ଅପରାଧୀ ଯିଏ ଗମ୍ଭୀର ରୋଗ ରେ ପୀଡିତ ବା ବୟସ 60 ବର୍ଷ ରୁ ଅଧିକ  Dy.SP ପଦବୀ ତଳେ ନଥିବା ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପୂର୍ବ ଅନୁମତି ବିନା କୌଣସି  ଗିରଫଦାରୀ କରାଯିବ ନାହିଁ | (ଧାରା 35 (7) BNSS)
• ଗିରଫ, ସନ୍ଧାନ, ଜବତ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ପୋଲିସର ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ବଢାଇବାପାଇଁ  ପାଇଁ 20 ରୁ ଅଧିକ ଧାରା ସାମିଲ କରାଯାଇଛି।
• ଅଜ୍ଞାତ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏହିପରି ସମସ୍ତ ମାମଲାର ଦୈନିକ  ଡାଏରୀ ରିପୋର୍ଟକୁ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ପ ଙ୍କୁ ପାକ୍ଷିକ ରୂପ ରେ ପଠା ଯିବ |  (ଧାରା 174 (1) (ii) BNSS)

ସେତେବେଳେ ଏବଂ ବର୍ତମାନ 

IPC ଏବଂ BNS ର ସାଧାରଣ ଧାରା 

Cr.PC ଏବଂ BNSS ର ସାଧାରଣ ଧାରା

NCRB ଏକ ମୋବାଇଲ୍ ଆପ୍ “NCRB Sankalan of New Criminal Law ” ଲଞ୍ଚ କରିଛି |ଏହା ଗୁଗୁଲ୍ ପ୍ଲେ ଷ୍ଟୋର ଏବଂ ଆପଲ୍ ଆପ୍ ଷ୍ଟୋର୍‌ ରେ ଉପଲବ୍ଧ | ଏହି ଆପ୍ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ଏବଂ ନୂତନ ଅପରାଧିକ ନିୟମ ପାଇଁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ |ଏହା ଏକ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ପ୍ରଦାନ କରେ ଯାହା ସମସ୍ତ ଅଧ୍ୟାୟ ଏବଂ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକୁ ଲିଙ୍କ କରେ | ଏହି ଆପ୍  ଅଫଲାଇନ୍ ମୋଡ୍ ରେ କାମ କରିବାକୁ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଛି |